Inleiding
In deze paragraaf zijn zowel de beleidsuitgangspunten als de meerjarige investeringen zelf opgenomen.
In Deventer maken we onderscheid in de onderstaande investeringen:
- going concern investeringen;
- uitbreidingsinvesteringen;
- strategische investeringsagenda;
- voorportaallijst.
De strategische investeringsagenda (SIA) en voorportaalijst zijn opgenomen en toegelicht in het hoofdstuk Strategische investeringsagenda.
In de begroting wordt jaarlijks aan de raad voorgesteld welke projecten de status "groot project" krijgen. Een overzicht hiervan is opgenomen in deze paragraaf.
Beleidsuitgangspunten
Het beleid voor investeringen binnen de gemeente Deventer is gericht op evenwicht tussen ontwikkeling, beleid, programma en geld. Ieder investeringsinitiatief wordt consequent beoordeeld op deze vier elementen. Er kan onderscheid gemaakt worden in verschillende investeringsstromingen:
Investering | Dekking | |
1 | Leidraad grote projecten | Middelen zijn vrijgegeven |
2 | Going concern | Middelen zijn vrijgegeven |
3 | Uitbreidingsinvesteringen | Middelen zijn vrijgegeven |
4 | Strategische investeringsagenda | Geen volledige dekking beschikbaar in de reserve groei van de Stad, prioritering aangegeven |
5 | Voorportaal investeringen | Geen dekking, prioritering moet nog gemaakt worden |
Leidraad grote projecten
Deze projecten vallen onder de leidraad grote projecten. Het doel van deze leidraad is om heldere, elkaar bindende, afspraken tussen college, raad en ambtelijke organisatie vast te leggen over de positie van de raad bij de grote projecten. Het gaat over afspraken over de momenten waarop de raad in grote projecten wordt geïnformeerd of ter besluitvorming wordt ingeschakeld, zodat zij haar kaderstellende en controlerende rol goed kan uitvoeren.
Going concern investeringen
De going concern investeringen vinden hun oorsprong in de reguliere bedrijfsvoering. Vanuit de behoefte of noodzaak om een bepaald product of dienst te blijven leveren, is het van belang dat een vervangingsinvestering wordt gepleegd. Going concern investeringen vinden hun oorsprong vanuit de bestaande dienstverlening. Uitgangspunt is dat deze worden gedekt vanuit de lopende begroting. Aan de going concern investeringen ligt een vervangingsschema ten grondslag. Voor het taakveld verkeer en vervoer is dat bijvoorbeeld het MJOP MIND en voor rioleringen is dat het GRP. Voor ICT is voor vervangingsinvesteringen een Roadmap opgesteld.
Uitbreidingsinvesteringen
Uitbreidingsinvesteringen komen voort uit nieuw beleid (producten en diensten) of uitbreiding van bestaand beleid. Daarnaast kunnen deze investeringen voortkomen vanuit een locatie ontwikkeling (grondexploitatie) of uit het raads- en collegeprogramma. Het kan ook gaan om vervangingsinvesteringen waarvoor onvoldoende dekking is binnen de lopende begroting. Voor deze investeringen zijn aanvullende middelen nodig (subsidies, heroverweging). Jaarlijks in de perspectiefnota wordt een meerjarige investeringsplanning opgesteld. Met dit instrument wordt voor ieder investeringsinitiatief bepaald of er evenwicht is tussen ontwikkeling, beleid, programma en geld en wordt er een rangorde (prioritering) vastgesteld.
Tevens worden middelen in de meerjarenbegroting gereserveerd. Via een separaat raadsvoorstel worden deze middelen definitief vrijgegeven. Het is ook mogelijk dat een deel van de gereserveerde middelen via een tussentijds rapportage als een voorbereidingskrediet wordt vrijgegeven.
Leidraad grote projecten
Het college van B en W doet jaarlijks bij de begroting een voorstel aan de raad welke projecten de status van grote projecten kunnen krijgen. De volgende projecten zijn als grote projecten aan te merken:
Projectnaam | Fase |
Bedrijvenpark A1 | Realisatiefase |
Podiumkunsten onder 1 dak | Verkenningsfase |
De Marke Zuid | Realisatiefase |
Slim warmtenet | Realisatiefase |
Sportvoorziening Bathmen | Realisatiefase |
Renovatie De Scheg | Verkenningsfase |
Toelichting:
Voorgesteld wordt in de begroting 2026 om het volgende project de status “Groot project” te geven:
- Renovatie De Scheg: zie raadsvoorstel 2025-539 Renovatie De Scheg.
Voorgesteld wordt om het volgende project af te schalen:
- De Marke Zuid
Dit project zit in de realisatiefase. Er zit nog een risico in de dekking van dit project met de betrekking tot de verwachting van de grondopbrengsten Marke Noord. Dit is geen projectrisico maar een begrotingsrisico dat samenhangt met het project Marke Noord.
Op basis van de reguliere begroting wordt hierna een tabel gepresenteerd met verschillende vervangingsinvesteringen volgens de geplande fasering.
(bedragen x €1.000) | |||||||
Projectomschrijving | Programma | Taakveld | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | Dekking |
Meerjarenonderhoudsprogramma (MJOP) | Leefomgeving | Verkeer en vervoer | 4.085 | PM | PM | PM | MJOP-Mind |
Gemeentelijk rioleringsprogramma (GRP) | Leefomgeving | Riolering | 6.575 | PM | PM | PM | Rioolheffing |
Facilitair | Bedrijfsvoering | Overhead | 33 | 33 | 33 | 41 | Facilitair |
ICT | Bedrijfsvoering | Overhead | 2.780 | 3.196 | 7.120 | 3.263 | Egalisatiereserve DOWR-I |
Totaal | 13.474 | 3.230 | 7.154 | 3.305 | |||
Meerjarenonderhoudsprogramma (MJOP)
In het MJOP-MIND worden de investeringen die moeten worden gedaan in de openbare ruimte opgenomen. Centrale doelstelling van deze investeringen is om de kapitaalgoederen aan het einde van hun technische of functionele levensduur te vervangen alsmede om investeringen in het verbeteren van de verkeersveiligheid en de functionaliteit van de openbare ruimte. Het gaat om investering in wegen, fietspaden, groen, bruggen en andere civiele kunstwerken.
Het MJOP-MIND wordt in beginsel iedere 2 jaar door de raad vastgesteld. Op 3 september 2025 heeft de raad het MJOP-MIND 2026-2027 vastgesteld (nota 2025-504). Voor 2026 zijn de bedragen en de projecten taakstellend vastgezet. Voor 2027, zijn de bedragen en de projecten indicatief vastgesteld.
Gemeentelijk Rioleringsprogramma (GRP)
In het vastgestelde GRP 2022-2026 is een indicatieve investeringsparagraaf opgenomen. Ten einde de daadwerkelijk investeringsbehoefte in meer detail in beeld te brengen wordt deze meegenomen in de programmering voor het MJOP-MIND. Een MJOP-MIND wordt in beginsel iedere 2 jaar door het college vastgesteld.
Facilitair
Dit betreft investeringen die verband houden met de thuiswerkregeling.
ICT
Op basis van de Roadmap ICT zijn de (vervangings)investeringen voor de komende jaren benoemd. Tijdige vervanging is strikt noodzakelijk vanuit het oogpunt van continuïteit en informatiebeveiliging.
Op basis van de geprioriteerde investeringsplanning worden hieronder twee tabellen gepresenteerd met de verschillende investeringsprojecten in deze begrotingsperiode. We maken daarbij onderscheid in investeringen waarvoor de middelen zijn vrijgegeven en investeringen waarvoor de raad middelen heeft gereserveerd, maar waarvoor de middelen nog niet zijn vrijgegeven.
Uitbreidingsinvesteringen waarvoor middelen zijn vrijgegeven (bedragen x €1.000) | |||||
Projectomschrijving | Programma | Taakveld | Totaal | Raming 2026 | Dekking |
Aanleg fietspad Oostermaatsdijk | Leefomgeving | Verkeer en vervoer | 2.400 | 2.400 | Algemene middelen |
Ludgeruskwartier | Herstructurering en vastgoed | Wonen en bouwen | 3.521 | 0 | Algemene middelen |
Sporthal Bathmen | Meedoen | Sportaccommodaties | 16.129 | 10.900 | Algemene middelen |
Nieuwbouw Marke Zuid Sporthal | Meedoen | Sportaccommodaties | 11.947 | 2.465 | Algemene middelen |
Nieuwbouw Marke Zuid VMBO school | Jeugd en onderwijs | Onderwijshuisvesting | 29.129 | 5.629 | Algemene middelen en reserve kapitaallasten |
Buitenruimte Marke Zuid | Jeugd en onderwijs | Onderwijshuisvesting | 1.400 | 259 | Algemene middelen |
Nieuwbouw school Lettele (excl. kunstgrasveld) | Jeugd en onderwijs | Onderwijshuisvesting | 4.034 | 1.361 | Algemene middelen |
Nieuwbouw Kindcentrum Zwaluwenburg incl. gymzalen | Jeugd en onderwijs | Onderwijshuisvesting | 16.020 | 2.947 | Algemene middelen |
Totaal | 84.580 | 25.961 | |||
Aanleg fietspad Oostermaatsdijk
Om uitvoering te geven aan de motie 3.6 Fietspad Oostermaatsdijk die de Raad op 12 juli 2023 heeft aangenomen is reeds €1,4 miljoen gereserveerd. Uit het haalbaarheids-onderzoek komt naar voren dat een totale investering van €2,4 miljoen noodzakelijk is om het fietspad te kunnen realiseren. Dit aanvullend krediet van €1.000.000. Deze aanvulling is in deze begroting opgenomen.
Ludgeruskwartier
In 2025 is het stedenbouwkundig plan voor de buurtvernieuwing van het Ludgeruskwartier in Deventer vastgesteld, waarin 459 nieuwe woningen worden gepland, waaronder 297 sociale huurwoningen. De gemeenteraad heeft in 2025 krediet beschikbaar gesteld om de herontwikkeling te starten. Hiermee wordt ingezet op een duurzame, levensloopbestendige en gemengde woonwijk met een gevarieerd woningaanbod.
Sporthal Bathmen
De sporthal De Uutvlog in Bathmen voldoet niet meer aan de accommodatie- eisen van de diverse sportbonden en het NOC-NSF. Hiervoor komt vervangende nieuwbouw. Op 9 september 2025 is het laatste raadsbesluit hierover genomen. Hierin is besloten om de verkenningsfase sporthal Bathmen af te ronden en de realisatiefase te starten conform Leidraad Grote Projecten. Tevens is besloten om aanvullend € 1.275.000 beschikbaar te stellen voor de sporthal, in totaal komt de investering van de sporthal daarmee uit op € 16.990.000. Daarnaast is besloten om in totaal €1.700.000 beschikbaar te stellen voor de buitenruimte. De realisatie van de sporthal staat gepland voor 2026.
Nieuwbouw Marke Zuid VMBO-school, buitenruimte Marke Zuid en nieuwbouw Marke Zuid sporthal
Het schoolgebouw de Marke Zuid en de Marke Noord van het Etty Hillesum Lyceum (VMBO) en de sporthal Keizerslanden zijn aan vervangende nieuwbouw toe. Voor de vervangende nieuwbouw van de school op de Marke Zuid is in totaal €28,9 miljoen in de begroting beschikbaar. In de raming van de school is een bedrag van €1,6 miljoen opgenomen voor een duurzaam gebouw (BREEAM excellent en ENG). Van het krediet voor de nieuwbouw van de school is €3,4 miljoen bedoeld voor de uitbreiding met 1.200m2. Deze €3,4 miljoen wordt, zoals eerder besloten, gedekt uit de grondopbrengsten van de toekomstige ontwikkellocaties. Voor het gedeelte van de buitenruimte dat door de gemeente wordt aangelegd is een krediet van €1,4 miljoen beschikbaar.
Voor de vervanging van de sporthal is een krediet van €10,7 miljoen plus de bijdrage SPUK Stimulering Sport beschikbaar. In de 2e kwartaalrapportage 2024 is de aanpassing van de bijdrage vanuit de SPUK Stimulering Sport als gevolg van gewijzigde regelgeving verwerkt.
Nieuwbouw school Lettele
Vanuit het onderwijshuisvestingsprogramma 2021 is een krediet van €3 miljoen beschikbaar gesteld voor vervangende nieuwbouw van de Sancta Maria school in Lettele. Inmiddels heeft een succesvolle aanbesteding voor de bouw van de school plaatsgevonden. De samenwerkingsovereenkomst tussen mijnplein, Kulturhus De Spil en gemeente Deventer wordt ondertekend.
Vervangende nieuwbouw Kindcentrum Zwaluwenburg inclusief gymzalen
Het Zwaluwenburg is sterk verouderd (ruim 40 jaar oud) en twee van de schoolgebouwen staan leeg. In april 2025 is een raadsvoorstel aangenomen waarin de fases uit het Masterplan zijn gepresenteerd, dit zijn:
- Fase 1: Onderwijs en ontmoeten;
- Fase 2: Een wonen/ zorg cluster;
- Fase 3: De ontwikkeling van de vrijkomende school locatie Wij de Wereld.
Prioriteit ligt bij de nieuwbouw van het scholencluster met de aanvullende voorzieningen. Dit is fase 1 Onderwijs en ontmoeten. Voor fase 1 is in totaal en krediet beschikbaar gesteld van € 15.809.000.
Nieuwe ontwikkelingen kunnen plaatsvinden op de locaties ‘De Zwaluwstaart’ (fase 2) en ‘Wij de Wiek’ (fase 3). Op deze locaties kunnen gezamenlijk ongeveer 36 woningen komen waarbij nu uitgegaan wordt van levensloopbestendig en geclusterd wonen. Op de locatie ‘De Zwaluwstaart’ is verkend of
aansluitend aan woningbouw toevoeging van zorg (huisarts, fysiotherapie) mogelijk is. Voor de ontwikkeling van de fases 2 en 3 is een verkennende grondexploitatie opgesteld. Op een later moment zal een grondexploitatie voor het gebied ter vaststelling aan de raad worden
aangeboden.
Uitbreidingsinvesteringen waarvoor middelen zijn gereserveerd maar nog niet vrijgegeven (bedragen x €1.000) | |||||
Projectomschrijving | Programma | Taakveld | Totaal | Raming 2026 | Dekking |
Cultuur Huisvesting | Herstructurering en vastgoed | Vastgoed | 24.800 | 0 | Algemene middelen |
Herinrichting 3 pleinen | Leefomgeving | Verkeer en vervoer | 3.000 | 1.000 | Algemene middelen |
Visby Zweedsestraat | Leefomgeving | Verkeer en vervoer | 1.000 | 1.000 | Algemene middelen |
Teugseweg | Leefomgeving | Verkeer en vervoer | 2.200 | 2.200 | Algemene middelen |
Verduurzaming Vastgoed | Herstructurering en vastgoed | Vastgoed | 6.000 | 1.000 | Algemene middelen |
Colmschaterenk | Leefomgeving | Verkeer en vervoer | 7.519 | 2.506 | Algemene middelen |
Nieuwbouw VSO Deventer | Jeugd en onderwijs | Onderwijshuisvesting | 15.150 | 8.373 | Algemene middelen |
Tijdelijke uitbreiding Kei13 | Jeugd en onderwijs | Onderwijshuisvesting | 981 | 981 | Algemene middelen |
Toekomstbestendig bedrijventerrein | Economie en Internationaal beleid | Vastgoed | 1.000 | 1.000 | Algemene middelen |
Totaal | 61.650 | 18.060 | |||
Cultuur huisvesting
Met het raadsbesluit van december 2023 (2023-903) is opdracht gegeven de verkenningsfase van Podiumkunsten onder één dak te starten met als projectdoel een toekomstbestendige huisvesting en exploitatiemogelijkheden van de gesubsidieerde podiumkunsten in de gemeente Deventer, die meerwaarde creëert voor een divers publiek en voor het culturele veld, passend binnen de kaders van Cultuur, Vastgoed, Omgeving en Financiën, zoals uiteengezet in het initiatiefdocument. Deze verkenningsfase moet nog starten. Daarmee zijn de separate grote projecten voor realisatie van De Nieuwe Keizer en Burgerhaven beëindigd. Voor de realisatie van een mogelijke investering is een reservering gemaakt van in totaal €24,8 miljoen.
Herinrichting 3 pleinen
In 2024 is een procesmatig overzicht aangeboden van wat er per plein benodigd is om te komen tot een (herinrichtings)plan. De planvorming van De Brink in Bathmen is inmiddels gestart. De onderzoeksfase voor de Beestenmarkt wordt in 2026 opgestart. Afhankelijk van het inrichtingsplan en de hiervoor benodigde budgetten en dekkingsmogelijkheden wordt uitvoering in 2027 nagestreefd. Het Broederenplein wordt meegenomen in het bredere ontwikkelperspectief. Dit vormt een kader voor het gebiedsprogramma Centrum & Schil. Een herinrichting van het Broederenplein is hiervan afhankelijk.
Visbystraat-Zweedsestraat
Er is op korte termijn onderhoud aan de verharding voorzien. Daarnaast moeten er de nodige maatregelen genomen worden vanuit klimaatadaptatie. Er is onderzocht of deze maatregelen gecombineerd kunnen worden met maatregelen om het hele gebied qua inrichtingskwaliteit en qua verkeersveiligheid naar een hoger plan te tillen. Dit ook om de economische potentie van het bedrijventerrein Kloosterlanden te vergroten.
Teugseweg
Voor de verdere gebiedsontwikkeling willen we een verbindingsweg aanleggen bij de Teugseweg. Deze weg draagt bij aan de verdere ontwikkelingen van het gebied “De Poort van Deventer”.
Verduurzaming Vastgoed
De ambities uit het bestuursakkoord en de kadernota vastgoed zijn uitgewerkt in de portefeuillestrategie verduurzaming, welke de raad in 2023 heeft vastgesteld. Hierin is vastgelegd dat de gemeente een voorbeeldfunctie heeft bij de verduurzaming van vastgoed en ons conformeren aan de klimaatwetdoelstellingen om in 2030 55% CO2-reductie gerealiseerd te hebben met ons vastgoed en in 2050 een nagenoeg energie neutrale vastgoedportefeuille te hebben. Nieuw te bouwen gebouwen zullen maximaal energiezuinig gerealiseerd worden zodat deze voldoen aan ENG (Energie Neutraal Gebouw). Gebouwen die worden gerenoveerd worden gelijktijdig zo energiezuinig mogelijk gemaakt, bij voorkeur op ENG. De klimaatwetdoelstellingen zijn gericht op energiebesparingen en CO2-reductie. Maar verduurzaming is meer. Zo gaat het ook over te nemen maatregelen met betrekking tot klimaatadaptatie, natuurinclusiviteit en circulariteit. De portefeuillestrategie geeft ook aan hoe wij hiermee omgaan. Voor de verduurzaming vastgoed zijn nog niet alle benodigde middelen opgenomen in de begroting, de middelen die wij nog moeten reserveren zijn genoemd op de voorportaallijst.
Twee jaar na vaststelling en uitvoering van deze strategie constateren we dat er verschillende stappen zijn gezet, maar dat het maken van tempo om de doelstellingen te behalen onder druk staat. Op basis van een evaluatie heeft het college besloten om de portefeuillestrategie verduurzaming vastgoed te herijken. Om meer focus aan te brengen heeft het college de 12 gebouwen geherprioriteerd tot vijf gebouwen. Bij de tweede tussentijdse rapportage in 2025 zal het college de raad voorstellen om een deel van de gereserveerde middelen hiervoor vrij te geven.
Colmschaterenk
Dit verouderde schoolgebouw is nog slechts gedeeltelijk in gebruik. Met vervangende nieuwbouw voor de nog noodzakelijke m2’s kan de leegstand worden teruggebracht. Hiervoor is een bedrag van €7,5 miljoen gereserveerd.
Nieuwbouw VSO Deventer
Het terrein achter het politiebureau aan de Stominkstraat is begin 2025 gesaneerd. De bouw van het nieuwe schoolgebouw voor VSO Deventer is in volle gang. Op 25 juni is dit feestelijk gevierd door het leggen van de eerste steen. Voor de totale investering is (op basis van de norm 'kwaliteitskader Ruimte OK') €10,6 miljoen beschikbaar.
Tijdelijke uitbreiding Kei13
Voor tijdelijke uitbreiding van Kei13 is een bedrag van €981.000 gereserveerd. Voorlopig staat de uitvoering hiervan nog niet op de planning en is dit vooruit geschoven.
Toekomstbestendig bedrijventerrein
Voor het (extra inzetten op) vergroenen en klimaatadaptief inrichten van (toekomstbestendige) bedrijventerreinen (advies Klimaatraad) wordt de komende jaren in totaal €1 miljoen geïnvesteerd.