Vanuit de perspectiefnota hebben we op basis van de toen bekende gegevens een meerjarige doorkijk gegeven en een sluitend perspectief aangeboden aan de gemeenteraad.

2. Correctie basiskader perspectief jaarschijf 2029

In de Perspectiefnota 2026-2029 is voor het jaar 2029 een saldo kaderbrief gepresenteerd van €2.271.000. Een deel van dit saldo, voornamelijk het effect van de decembercirculaire 2024 van € 1 miljoen, was echter al in 2029 vertaald via de 1e tussenrapportage 2025. Daarmee zat dit al opgenomen in de uitkomst begroting 2025 na 1e tussentijdse rapportage.

3. Verschil inschatting Voorjaarsnota Rijk en meicirculaire 2025

In de Perspectiefnota hadden we al rekening gehouden met de financiële consequenties van de Voorjaarsnota van het Rijk. De uitwerking van de meicirculaire heeft geleid tot een positieve bijstelling van ons financieel kader. Verschillen zaten met name op het accres (volume- en prijsontwikkeling), extra middelen jeugd en een positief effect op de ontwikkeling van de uitkeringsbasis.

4. OZB baten

In het basiskader voor de begroting wordt rekening gehouden met een jaarlijkse stijging van de OZB baten met 3%. O.b.v. de meest actuele raming van het aantal woonruimten per 1-1-2026 van 49.150 woningen en de gemiddelde WOZ waarde is de raming van de OZB opbrengsten geactualiseerd. Daarnaast houden we in de meerjarenraming rekening met 50% van de verwachte areaaluitbreiding van het aantal woningen en hiervan 50% van de gemiddelde WOZ-waarde per woning.

5. Concretisering Perspectiefnota 2026-2029

Diverse bedragen bij de perspectiefnota zijn ingeschat. In de begroting zijn deze bedragen verder geconcretiseerd en dit leidt tot verschillen met de perspectiefnota. In Autonome ontwikkelingen, Knelpunten bestaand beleid, Nieuw beleid en Begrotingsoptimalisaties zijn per onderwerp de geraamde bedragen in deze begroting opgenomen.

6. Moties perspectiefnota 2026-2029 met financiële effecten

De volgende moties zijn financieel vertaald in de begroting. Het betreft:

• motie 7.1 Bestaanszekerheid ad. €270.000 in 2027;
• motie 8.2 Gezond en actief leven €170.000 in 2026 en
• motie 11.1 Cultuureducatie ad. €12.000 in de jaren 2026 – 2029.

Deze moties worden in Moties Perspectiefnota 2026-2029 nader toegelicht.

7. Nieuwe knelpunten na Perspectiefnota 2026-2029

Na het vaststellen van de Perspectiefnota zijn er een aantal nieuwe knelpunten bekend geworden die financieel vertaald zijn in deze begroting. Deze knelpunten zijn opgenomen in de volgende tabel en worden daarna toegelicht.

8. Overig

Dit betreft diverse kleine posten, waaronder vrijval van kapitaallasten en stelposten binnen programma algemene dekkingsmiddelen.

Het huidige contract met de leverancier van de meeste ITS (Intelligent Traffic Systems) applicaties in Deventer is eindig en kan niet verlengd worden. Het is daarom noodzakelijk om dit contract opnieuw aan te besteden. Intelligente Verkeers Regel Installaties (IVRI's) geven de gemeente bijvoorbeeld de mogelijkheid om nood- en hulpdiensten of het openbaar vervoer specifieke prioriteit op een door een iVRI geregeld kruispunt te geven. Op basis van de huidige markt is de verwachting dat de structurele lasten voor de ITS applicaties aanzienlijk hoger zijn dan het huidig beschikbaar budget. We gaan uit van een stijging van de jaarlijkse kosten met maximaal €200.000. Daarnaast zijn er in 2026 eenmalige implementatiekosten van €800.000.

2. Contract transformatorsysteem

Op piekmomenten wordt de maximale capaciteit het transportcontract bij het transformatorstation in de binnenstad overschreden. Op dit station zijn de parkeergarage de Brink, het rioolgemaal, bergbezinkbassin en cruiseschepen walstroomvoorziening Pothoofdkade aangesloten. Ophogen van het contractvermogen is aangevraagd maar is de komende jaren vanwege netcongestie niet mogelijk. De tijdelijke overschrijding van het contractvermogen kan worden voorkomen door de inzet van een batterij. Dit vraagt een eenmalige investering van 250.000 die leidt tot een structurele kapitaallast van €35.000 vanaf 2027.

3. Afvalstoffenheffing

Het tarief afvalstoffenheffing is op dit moment niet kostendekkend. Om tot een kostendekkende heffing te komen moet het tarief aanzienlijk verhoogd worden. Dit doen we niet in een keer, maar we groeien de komende drie tot vier jaar gelijkmatig naar een kostendekkend tarief afvalstoffenheffing. Dit betekent dat in 2026 de reserve afval volledig wordt ingezet ter dekking en aanvullend in 2026 en 2027 is een bijdrage vanuit de algemene middelen noodzakelijk is voor respectievelijk €454.000 en €545.000.

4. Kermisgelden

Toenemende lasten voor promotie en beveiliging in combinatie met tegenvallende pachtinkomsten leiden ertoe dat het verwachte resultaat op de paas- en zomerkermis al een aantal jaren niet gerealiseerd wordt. Zonder maatregelen verwachten we dat dit structureel is. In de begroting 2026 wordt eenmalig          €150.000 ten laste van de algemene middelen gebracht om het tegenvallende resultaat op de kermissen op te vangen. In 2026 wordt onderzocht welke mogelijkheden er zijn om in de toekomst met dit knelpunt om te gaan.

5. Warmtehuis Zandweerd

In juni 2025 is de raad middels mededeling 2025-510 geïnformeerd over de verkenning die wordt uitgevoerd voor de inpassing van het warmtehuis voor Slim Warmtenet Zandweerd (SWZ) op de locatie van de wijk- en speeltuinvereniging De Zwolsewijk. In die verkenning wordt ook de integratie van nieuwbouw voor de wijk- en speeltuinvereniging meegenomen. Het is de bedoeling om de verkenning af te ronden met een raadsbesluit over de locatie én de integratie van de buurtvoorziening. Dit zal gebeuren bij de besluitvorming over het verstrekken van het krediet voor fase 2 SWZ, waar het warmtehuis onderdeel van is. Deze besluitvorming door de raad is voorzien eind 2025. Het budget voor de bouw van het warmtehuis is onderdeel van de projectexploitatie SWZ.
Het onderdeel buurtvoorziening is geen onderdeel van SWZ en hiervoor is dus nog geen dekking geregeld. Op basis van het schetsontwerp wordt hier een kostprijsdekkende huur van €61.000 per jaar voorzien. Realisatie van de buurtvoorziening is onder voorbehoud van besluitvorming van de raad over fase 2 SWZ.

6. Dorpsondersteuner Bathmen, Lettele en Okkenbroek

In Bathmen is in het kader van voorkomen langdurige zorg een dorpsondersteuner aangetrokken. De dorpsondersteuner verbindt lopende initiatieven en (beleids)ontwikkelingen op het terrein van (langer thuis) wonen, formele en informele zorg, welzijn, inwonersparticipatie. Er wordt samengewerkt met informele en formele aanbieders van zorg (huisartsen, ’t Dijkhuis, thuiszorgorganisaties etc.) verenigingen, scholen, bedrijven, woningbouwcorporatie, Voor Elkaar Teams, wijkmanager, etc.   
De dorpsondersteuner is gestart als 3 jarige pilot en bekostigd vanuit incidentele middelen. Het initiatief is succesvol en is in 2025 ook gestart in Lettele en Okkenbroek. In 2026 is hiervoor eenmalig € 85.000 opgenomen in de begroting. We maken in 2026 de afweging of dit vanaf 2027 structureel wordt voortgezet.

7. Indexatie aanvullende middelen jeugdzorg

In de Perspectiefnota 2026-2029 is € 9 miljoen opgenomen voor extra middelen Jeugdzorg, dit om het structurele tekort te dichten. Deze raming was op basis van prijspeil 2025. In deze begroting indexeren we dit bedrag naar prijspeil 2026. Hetzelfde geldt voor de begrotingsoptimalisaties Jeugd (oplopend naar €3,1 miljoen in 2028). Per saldo leidt dit tot een bedrag van €417.000 in 2026, €363.000 in 2027 en €309.000 structureel vanaf 2028.

8. Hogere kosten Jeugdzorg 2025 (structurele doorwerking)

Op basis van een eerste prognose van de kosten jeugdzorg in 2025 is de verwachting dat de kosten hoger zijn dan geraamd bij de 1e tussentijdse rapportage 2025. Bij de 2e tussentijdse rapportage 2025 wordt deze raming geactualiseerd. We gaan er vanuit dat dit tekort niet volledig doorwerkt in 2026 en verder. Immers de optimalisaties die we in gang zetten, hebben ook betrekking op deze hogere kosten. We nemen daarom vanaf 2026 een bedrag van €3 miljoen structureel mee voor de extra kosten jeugd bovenop de €9 miljoen die we reeds geraamd hebben in de begroting.

9. Extra inzet team uitvoering Jeugd

Voor de formatie uitvoering jeugd is een bedrag van €250.000 structureel opgenomen voor 2 fte. Deze formatie is bedoeld voor inhoudelijke senior capaciteit. Daarnaast zetten we eenmalig €500.000 in voor extra tijdelijke formatie om de begrotingsoptimalisaties ook structureel te borgen. Er wordt dus eerst ingezet om de basis op orde te maken en vervolgens deze basis blijvend te optimaliseren.

10. Frictiekosten en garantietoelagen

Als gevolg van de organisatieverandering per 1 juni 2025 hebben we te maken met eenmalige frictiekosten (in 2026 €274.000 en in 2027 €70.000). Daarnaast hebben een aantal medewerkers recht op garantieschalen. Dit brengt voor €175.000 structureel extra kosten met zich mee. In de eerdere besluitvorming over de reorganisatie is dit als mogelijk knelpunt genoemd (2025-77).

Ten aanzien van de minnen in 2028 en 2029 neemt het Rijk een financieel voorschot op nog te nemen maatregelen om het jeugdzorgstelsel te beheersen door een uitname uit het gemeentefonds voor:

• Sturen op trajectduur jeugdzorg (€ 68 miljoen) en
• Eigen bijdrage jeugdzorg (€260 miljoen)

Gemeenten kunnen beide posten budgettair neutraal in hun begroting verwerken, bijvoorbeeld door hiervoor een stelpost op te nemen. Dit geldt op dit moment alleen voor de komende begroting 2026-2029. De provincie vindt dit, als toezichthouder, risicovol aangezien deze posten in principe nog onvoldoende uitgewerkt zijn en nog afhankelijk zijn van nog vast te stellen wetgeving. Toch staan ze een budgettair neutrale verwerking toe omdat aannemelijk is dat het realiseren van deze uitwerking en wetgeving onder de verantwoordelijkheid van het Rijk valt. Daarmee vinden ze deze post vergelijkbaar met de extra besparing jeugdzorg (€ 511 miljoen) die destijds voor rekening en risico van het Rijk kwam. Toen deze besparing definitief kwam te vervallen zijn deze middelen weer toegevoegd aan het gemeentefonds.

Vanuit de eigen begrotingsoptimalisaties sturen we in Deventer al op trajectduur. Deze stelpost zetten we daarom niet in. Het is wel mogelijk om een stelpost op te nemen voor eigen bijdrage jeugdzorg, alhoewel onze toezichthouder niet zit te springen om deze stelpost in te zetten. Voor gemeente Deventer komt dit neer op een bedrag van maximaal €1,8 miljoen. Wij stellen een behouden inzet voor van 50%. Dit komt overeen met €0,9 miljoen. Dit laatste bedrag is vanaf 2028 meegenomen in de presentatie van een sluitend meerjarenperspectief.

2. Inzet ruimte onder het BCF-plafond

Met ingang van het begrotingsjaar 2019 is de wijze van verwerking van de ruimte onder het plafond van het BTW-compensatiefonds (BCF) in de raming van de algemene uitkering in de circulaires gewijzigd. Dat was voor het ministerie van BZK de aanleiding om in afstemming met de VNG en de provinciale toezichthouders een advies op te stellen over de wijze waarop de ruimte onder het plafond van het BCF door gemeenten kan worden opgenomen als verwachte baat. Gezien de onzekerheid over de toekomstige ontwikkeling van de ruimte onder het BCF-plafond mag maximaal de meest recente gerealiseerde ruimte onder het plafond geraamd worden in de begroting. Deze gerealiseerde ruimte is bekendgemaakt in de meicirculaire. Voor de raming in de begroting 2026 en meerjarenraming 2027-2029 wordt dus de definitieve afrekening van de ruimte onder het BCF-plafond gebruikt van het jaar 2024. Voor gemeente Deventer bedroeg deze afrekening €1,8 miljoen. We mogen dit volledige bedrag inzetten, echter we stellen voor als we het inzetten om dit voor 50% te doen. Dat is behouden, maar een eventuele tegenvaller binnen de BCF afrekening kunnen we dan wel opvangen. 50% komt overeen met €0,9 miljoen. Dit laatste bedrag is meegenomen in de presentatie van een sluitend meerjarenperspectief.

3. Structureel renteresultaat

We doteren ongeveer €5,8 miljoen aan renteresultaat in de algemene reserve. Dit heeft door de lage rentestanden een structureel karakter. We vinden het overweegbaar om hiervan €1,1 miljoen structureel in te zetten. Dit is behouden, maar rentestijgingen die in de toekomst best te verwachten zijn, kunnen we dan nog steeds opvangen. Nadeel hiervan is dat onze algemene reserve minder hard groeit. Het laatst genoemde bedrag van €1,1 miljoen is meegenomen in de presentatie van een sluitend meerjarenperspectief.

4.Stelpost autonome ontwikkelingen

We zetten een deel in, conform afspraken binnen onze begrotingsregels, voor dekking van het structureel tekort. Het bedrag aan autonome ontwikkelingen tot het saldo van het 1e jaar, mag structureel ingezet worden.

5. Stelpost accres AU / nieuw beleid

We zetten de stelpost nieuw beleid en accres AU deels in voor dekking van ons structureel tekort. Daarnaast stellen we voor om de restant bedragen uit deze stelposten toe te voegen aan de stelpost autonome ontwikkelingen en de stelpost nieuw beleid en stelpost accres AU op te heffen.

De verhoging van de inkomensgrens van de IIT is voor mensen met een langdurig laag inkomen (bijstand). Na drie jaar is er geen reserveringsruimte meer en komen ze in aanmerking voor een financiële ondersteuning in de vorm van een Individuele Inkomenstoeslag.
De inkomensgrens is 100% van de voor belanghebbende geldende  bijstandsnorm.

8.2 Gezond en actief leven

De specifieke uitkering Gezond en Actief Leven Akkoord had in 2026 en 2027 een aflopend karakter op de onderwerpen aanpak overgewicht en obesitas, mantelzorg, mentale gezondheid en kansrijke start. Daarom heeft de raad bij de behandeling van de perspectiefnota opgeroepen om voor de begroting de aflopende onderdelen van GALA te evalueren en een gemotiveerd voorstel te doen voor voortzetting met bijbehorende financiering.
Dit is opgenomen in de raadsmededeling 2025-744 welke in oktober 2025 aan uw raad is aangeboden. Hierin komt het er in het kort op neer dat we naast de later beschikbare middelen van het Rijk van € 248.000 aanvullend € 170.000 hebben opgenomen in de begroting, namelijk:

• Het verschil tussen het benodigde bedrag en het extra bedrag dat we ontvangen in 2026: € 285.000 - € 248.000 = € 37.000.
• Het bedrag als gevolg van de 10% korting op SPUK GALA: € 133.000.

11.1 Cultuureducatie met kwaliteit

Bij de behandeling van de Perspectiefnota 2025 is de motie Cultuureducatie met Kwaliteit aangenomen. De kosten voor uitvoering van de motie zijn geraamd op €12.000 per jaar voor 4 jaar.