Deze begroting bouwt voort op de  perspectiefnota 2026-2029 waarbij het college een integrale doorkijk heeft gemaakt op de ruimtelijke, sociale, dienstverlenende en bestuurlijke opgaven van Deventer. De perspectiefnota heeft een belangrijke basis gevormd voor het opstellen van de begroting 2026–2029. Op 2 juli 2025 heeft uw raad de Perspectiefnota 2026-2029 vastgesteld. De ontwikkelingen na vaststelling van die perspectiefnota zijn onderdeel van deze begroting. In de begroting vindt u de bestuurlijke en financiële hoofdlijnen voor de begroting 2026 en de meerjarenraming. De financiële kaders en uitgangspunten uit de perspectiefnota en meicirculaire vormen de basis voor deze begroting. Deze kaders zijn vervolgens vertaald in de beleidsbegroting. De beleidsbegroting bestaat uit een uitwerking van de programma's en de basisbegroting. De paragrafen bevatten naast de verplichte onderdelen ook een inzicht in de meerjarige investeringsplannen, de strategische investeringsagenda en de voorportaallijst.
Meer dan andere jaren is er onzekerheid over de ontwikkeling van de financiële positie van de gemeente. Die onzekerheid kent twee belangrijke oorzaken. Enerzijds is er onduidelijkheid over de geldstromen van het rijk naar de gemeente. Anderzijds leven we in een tijd van grote en snelle veranderingen, die deels op ons afkomen, zoals de netcongestieproblematiek, en deels voortvloeien uit onze eigen ambities, zoals de woningbouwopgave. De ontwikkelingen en onzekerheden weerhouden ons er niet van om krachtig te blijven bouwen aan de stad, de dorpen en het landelijk gebied. Het bestuursakkoord 2022-2026 hanteren we hierbij als leidraad.

Financiële onzekerheden

De gemeentelijke uitvoering van wettelijke taken en de haalbaarheid van grote maatschappelijke opgaven staan onder druk door onvoldoende compensatie van het Rijk. Deze financiële onzekerheden dwingen ons om financieel continu te zoeken naar de goede balans tussen daadkracht en behoedzaamheid. We laten zien waar we als gemeente in willen investeren, welke prioriteiten we stellen, welke risico’s en knelpunten er zijn én hoe we onze begroting optimaliseren. De meegegeven richting bij de perspectiefnota hebben we verder uitgewerkt. Met name zijn de bedragen geconcretiseerd en hebben we meer incidentele middelen ten laste van de algemene reserve gebracht, waardoor we iets meer structurele ruimte in onze begroting hebben. In de periode tussen de perspectiefnota en het opstellen van deze begroting zijn er nog een aantal ontwikkelingen geweest die we niet kunnen negeren en meegenomen hebben in de meerjarenbegroting. We zijn onder andere geconfronteerd met weer stijgende kosten van de jeugdzorg. Deze hebben we structureel meegenomen in onze begroting. De organisatie heeft de opdracht om beter grip te krijgen op deze kosten met als doel de kosten terug te dringen of minder hard te laten stijgen.

Samen vooruit

Het realiseren van ambities gebeurt samen met inwoners, bedrijven, verbonden partijen, instellingen en andere partners. De jaarlijkse ideeënmarkt of de uitvoering van de adviezen van de klimaatraad zijn mooie voorbeelden van directe samenwerking met inwoners. Ook netwerken zoals de Deventer Economische Board en Salland United tillen de samenwerking naar een hoger niveau. Het vrijmaken van geld voor de uitvoering van raadsmoties is een doeltreffende manier om de betrokkenheid van inwoners in daden om te zetten.

De Deventer Economisch Board en Salland United zijn goede voorbeelden van netwerken waarbinnen we de samenwerking tussen de gemeente en partijen op het gebied van economie en zorg naar een hoger niveau tillen.
Samenwerking in de Stedendriehoek heeft geleid tot een rijksbijdrage van €20 miljoen aan onze regio. Onze goede samenwerking met de provincie en het Rijk heeft onder meer geleid tot toekenning van versnellingsgelden voor woningbouw. Al deze voorbeelden illustreren dat investeren in samenwerking loont.

Onze inzet

In 2026 blijft de gemeente bouwen aan een bloeiende toekomst voor Deventer. Wij presenteren u hierbij de begroting 2026. Deze weerspiegelt de gemeenschappelijke visie en toewijding aan duurzame groei, welzijnsbevordering, economische veerkracht en het behoud van cultuur en erfgoed. Transparantie, efficiëntie en participatie zijn de basisprincipes van deze begroting. Daarbij blijven we streven naar financiële stabiliteit en gezondheid, terwijl we ruimte creëren voor innovatie en investeringen in onze toekomst. In de strategische Investeringsagenda (SIA) brengen we investeringsopgaven in beeld met bijbehorende prioritering. Het geeft ons inzicht in de opgaven waarvoor we sparen. Dit doen we via de reserve groei van Deventer.  We nodigen u uit om met ons samen te werken aan de realisatie van deze doelstellingen en om deel te nemen aan de dialoog die nodig is om Deventer te blijven vormgeven zoals we dat willen.

In deze begroting vindt u onze beleidsvoornemens en financiële voorstellen. We hebben daarbij oog voor elkaar, maar ook voor de kwaliteit van onze leefomgeving.

De opgaven en ambities waarmee we in 2026 verder gaan zijn ingedeeld in de vier hoofdstukken van het Bestuursakkoord:

1. Samen maken we Deventer  

2. Fijn wonen en leven  

3. Iedereen doet ertoe  

4. Een duurzame toekomst

Samen maken we Deventer

De gemeente hanteert een open bestuurscultuur en betrekt inwoners bij besluiten over de eigen leefomgeving. Participatie en modern samenspel versterken het gemeentebestuur en creëren maatschappelijke meerwaarde. De gemeente streeft naar betere belangenafweging en meer zeggenschap van inwoners door participatie. Dit omvat samenwerking tussen partijen en het gebruik van data en kennis voor gerichte betrokkenheid. Een belangrijke ontwikkeling is het opstellen van de Omgevingsvisie. Hierin worden vanuit een integrale blik keuzes gemaakt voor de inrichting van Deventer op de kortere en langere termijn. Participatie van inwoners, bedrijven en instellingen is hierbij van essentieel belang. We bouwen aan een overheid die proactief is, luistert naar signalen uit de samenleving en vanuit vertrouwen handelt. De veiligheid van onze inwoners vormt het fundament van de samenleving. De veranderende maatschappij vraagt ons om steeds alert te blijven op bedreigingen van de veiligheid en onze aanpak daarop aan te passen.

Fijn wonen en leven

Het Deventer grondgebied staat onder druk. Er zijn veel grote opgaven die allemaal ruimte vragen, zoals het bouwen van 11.000 woningen, de verwachte groei van verkeersbewegingen, de energietransitie, de transitie van het landelijk gebied, het opvangen van de gevolgen van de klimaatverandering, de economische ontwikkeling, de Groen Blauwe Hoofdstructuur en de verzwaring van het stroomnetwerk. In de opgave Wonen, Werken en Verjongen maken we keuzes over bouwlocaties, versterken we onze arbeidsmarkt en zorgen we dat ook het voorzieningenniveau meegroeit. Bijvoorbeeld in Keizerslanden en Centrum & Schil worden woningbouw gekoppeld aan infrastructuur, groen, mobiliteit en maatschappelijke voorzieningen. De grote investeringen gekoppeld aan de groei van Deventer worden opgenomen in de strategische investeringsagenda en worden gevoed via een bestemmingsreserve groei van Deventer. De samenhang tussen deze opgaven wordt geborgd in de Omgevingsvisie. De Omgevingswet vraagt om actualisering van beleidsketens, digitale werkprocessen en cultuurverandering. In al deze opgaven is behoud en versterking van het leefklimaat van groot belang voor welzijn, welbevinden en gezondheid van onze inwoners. Een schoon milieu en voldoende groene ruimte voor spelen, sporten, recreëren en ontmoeten zijn daarvoor onontbeerlijk.
Cultuur verbindt en verrijkt. Het culturele aanbod beweegt mee met de doorgaande veranderingen in de maatschappij en de bevolkingssamenstelling.

Iedereen doet ertoe

Deventer investeert in haar inwoners, in voorzieningen en in onze leefomgeving vanuit de gedachte dat iedereen mee moet kunnen doen. Met de meeste inwoners gaat het goed, maar het hebben van perspectief en van gelijke kansen is echter lang niet vanzelfsprekend voor iedereen. Armoede, het ontbreken van werk, eenzaamheid of andere problemen zorgen ervoor dat een groep inwoners het lastig heeft. We zetten in op preventie, het bemiddelen naar werk, maken werk van de inburgering van nieuwkomers en opvang van vluchtelingen, bieden toegang tot zorg en ondersteuning en voeren het nieuwe minimabeleid uit. Via het wijk- en dorpsgericht werken we vanuit onze buurtvoorzieningen en zorgen we ervoor dat we preventieve activiteiten op het gebied van gezondheid, welzijn en zorg breed kunnen inzetten. Daarmee dragen we bij aan de bestaanszekerheid van onze inwoners, bevorderen we kansengelijkheid en vergemakkelijken we gezond leven van onze inwoners. De gemeente zet zich actief in voor inwoners die niet (meer) op eigen kracht voldoende zelfredzaam zijn als gevolg van dakloosheid en/of psychische of psychosociale problematiek, door passende ondersteuning en begeleiding te bieden gericht op herstel en maatschappelijke participatie. Deventer wil een veilige haven zijn; een gastvrije Hanzestad waar iedereen zich thuis voelt, mee kan doen en zichzelf kan zijn. Dit geldt ook voor vluchtelingen. Deventer stelt de humane opvang centraal en voldoet op z'n minst aan de taakstelling voor statushouders, de spreidingswet voor asielzoekers en de inspanningsverplichting voor Oekraïense ontheemden.

Een duurzame toekomst

De gemeente zet in op het tegengaan van klimaatverandering en het wapenen tegen extreme weersomstandigheden. Lokale energietransitie en circulair werken dragen bij aan de landelijke klimaatdoelen, Netcongestie bedreigt de voortgang van ambities zoals woningbouw en verduurzaming. Samen met netbeheerders wordt gewerkt aan verzwaring van het net en ontwikkeling van energiehubs. Investeringen in netcapaciteit zijn noodzakelijk om stagnatie te voorkomen. De gemeente zet fors in op het op peil brengen van kapitaalgoederen zoals wegen, bruggen en riolering. Dit wordt gecombineerd met klimaatadaptatie en energietransitie. Aanpassingen in de openbare ruimte zijn urgent door hittestress, droogte en wateroverlast. Herinrichtingen worden benut voor vergroening en wateropvang. Het doel is om 50% van de openbare ruimte klimaatadaptief te maken tegen 2050.  We passen zoveel mogelijk de adviezen van de klimaatraad toe.

Fitte en passende gemeentelijke organisatie
De gemeente oriënteert zich blijvend op welke organisatie zij wil, moet en kan zijn. Investeren in goede instroom van medewerkers en continue ontwikkeling van medewerkers, optimaliseren van werkprocessen en efficiënter samenwerken zijn speerpunten om te zorgen voor een blijvende goede dienstverlening voor inwoners en bedrijven. Digitalisering en de inzet van AI versterken de dienstverlening en efficiëntie, met verantwoordelijkheden zoals privacy, informatiebeveiliging en ethische kaders. De gemeente blijft inzetten op toegankelijke en klantgerichte dienstverlening via multichannel benadering.

Financiële doorkijk  
Deze begroting presenteert een sluitend perspectief voor de jaren 2026-2029, met financiële gevolgen op de lange en korte termijn. Doorvoeren van optimalisatiemogelijkheden in de begroting, het aanspreken van stelposten en inzet van de algemene reserve zijn noodzakelijk om een sluitend perspectief te bieden. Het zorgt er echter wel voor dat we minder “rek” in de begroting hebben en hierdoor minder wendbaar zijn bij tegenvallers.

Strategische Investerings agenda

Bij de begroting is de strategische investeringsagenda opgenomen. Op enkele plekken is deze aangepast dan wel heeft een up-date plaatsgevonden ten opzichte van de perspectiefnota. De wijzigingen zijn toegelicht. We stellen u voor enkele investeringsopgaven te prioriteren, vanwege de kansen die zich voordoen. Op basis van de toezegging en moties is verder inzicht gegeven in de investeringsopgaven. Daarnaast is per project opgenomen in welk kaderdocument de basis/grondslag ligt van het betreffende project. De gemeenteraad heeft bij de perspectiefnota 2026 - 2029 het jaarresultaat over 2024 ter hoogte van 10,7 miljoen gestort als eerste bijdrage. Bij deze begroting wordt voorgesteld om aanvullend €10,6 miljoen te storten in de bestemmingsreserve groei van Deventer ten laste van de algemene reserve. Hiermee kunnen de versnellingsgelden projecten volledig worden gedekt. Deze projecten zijn door de gemeenteraad geprioriteerd.

Via de strategische investeringsagenda is meerjarig inzicht gegeven in de mogelijk benodigde middelen, de externe dekkingsmiddelen en de bijdragen die de gemeente zelf moet realiseren. De agenda geeft de nut en noodzaak weer om verder te sparen via de reserve groei van Deventer.