We willen dat inwoners werken en daarmee zelfstandig in hun inkomen voorzien. Werken draagt bij aan gezondheid, maatschappelijke betrokkenheid en geluk. Als werken (tijdelijk) niet lukt, bieden we ondersteuning en een vangnet. Iedereen met arbeidsvermogen moet mee kunnen doen – op de arbeidsmarkt én in de samenleving. Werk staat voorop. De vraag naar arbeidskrachten is groot, maar de mismatch op de arbeidsmarkt is hardnekkig. We streven ernaar die te verkleinen, samen met werkgevers en onderwijs, met aandacht voor een goede aansluiting van jeugd naar werk.
Armoede belemmert deelname aan de samenleving. Gebrek aan zekerheid over wonen, zorg en inkomen tast het welzijn aan en verkleint de mentale ruimte om uit problemen te komen. Bestaanszekerheid is daarom de basis van een inclusieve samenleving. Steeds meer werkenden hebben moeite rond te komen. Uit onderzoek blijkt dat het sociaal minimum onvoldoende is zonder aanvullende ondersteuning. In Deventer lukt rondkomen met een laag inkomen alleen als men goed met geld omgaat, geen schulden heeft en er geen onverwachte uitgaven zijn. Tekorten leiden tot stress, gezondheidsproblemen, verlies van eigenwaarde en grotere kans op eenzaamheid. Voor kinderen betekent opgroeien in armoede een slechtere gezondheid, leerachterstanden en minder toekomstkansen.
We kunnen niet altijd de oorzaak wegnemen, maar waar mogelijk bieden we passende hulp. Bestaanszekerheid gaat verder dan alleen inkomen. Het vraagt om maatwerk: goed luisteren, analyseren en professioneel handelen – soms met ongelijke oplossingen voor ongelijke situaties, maar altijd met onderbouwing.

Participatiewet in Balans

De Participatiewet vormt het vangnet. Als mensen onvoldoende eigen middelen hebben om in hun bestaanskosten te voorzien of volwaardig mee te doen in de samenleving, is er recht op bijstand. Daarnaast wordt er ondersteuning geboden bij het (opnieuw) vinden van werk. Dit vangnet moet toekomstbestendig zijn. De landelijke Participatiewet wordt herzien. De aangekondigde Participatiewet in Balans markeert een duidelijke koerswijziging in het sociaal domein: van handhaving en controle naar vertrouwen, maatwerk en perspectief. De wet streeft naar een evenwicht tussen bestaanszekerheid, participatie en handhaving, met meer ruimte voor maatwerk en vertrouwen in de burger. Deventer werkt al sinds enkele jaren volgens deze principes via het beleidskader Inzet op Maat (IOM). De wet krijgt een plek bij de evaluatie en de bijstelling van het huidige handhavingsbeleid, de invoering van Inzet op Geldzorgen (IOG) en de uitvoering van IOM. De gefaseerde inwerkingtreding van de wet is beoogd vanaf 1 januari 2026. 

Wet van school naar duurzaam werk

Het doel van de wet van school naar duurzaam werk is om jongeren met een afstand tot de arbeidsmarkt de juiste begeleiding en ondersteuning te geven richting economische zelfstandigheid. Dit gebeurt met vier samenhangende maatregelen:
1. Aanvullende loopbaanbegeleiding tot een jaar na diplomering of het verlaten van de school in het beroepsonderwijs, praktijkonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs.
2. De maximumleeftijd van de doelgroep van de Doorstroompunt-functie wordt verhoogd van 23 naar 27 jaar (doelgroep voortijdig schoolverlaters).
3. De gemeente krijgt in de Participatiewet een meer preventieve rol bij het ondersteunen van jongeren naar werk.
4. De stimuleert de samenwerking tussen onderwijs, Doorstroompunten en gemeenten op casusniveau en bij een regionaal programma.
De inwerkingtreding van de wet is beoogd per 1 januari 2026.

Inzet op maat (IOM)

Een van de belangrijkste ambities is zoveel mogelijk mensen begeleiden naar werk en als dat niet lukt maximaal maatschappelijk participeren. We werken hieraan volgens de uitgangspunten van Inzet op maat (beleid Participatiewet). De aanpak werkt met vier groepen, elk met een eigen focus: 

• Matchen: Deze mensen kunnen direct aan het werk. Wij bemiddelen en matchen deze mensen.  

• Groeien: Deze mensen kunnen aan het werk maar hebben eerst ondersteuning (training, scholing of begeleiding) nodig om aan het werk te komen. Zij krijgen deze ondersteuning om te groeien.  

• Faciliteren: Deze mensen willen en kunnen van grote waarde zijn voor de samenleving. Zij kunnen hierin gefaciliteerd worden.  

• Zorgen: Voor deze mensen is zorgen voor voldoende bestaanszekerheid het belang.

De klantgroep Groeien blijkt groter dan vooraf ingeschat en de problematiek anders en complexer (o.a. psychische problemen). Dit is in lijn met de landelijke trend. Om maatwerk te kunnen blijven bieden, ontwikkelen we het instrumentarium voor Groeien in 2026 verder. Dit omvat onder meer de inzet van jobcoaching, de doorontwikkeling van KonnecteD en de intensieve samenwerking met de werkplaatsen van Circulus. De ontwikkeling van een Circulair Ambachtscentrum draagt bij aan een betere match tussen vraag en aanbod op de arbeidsmarkt voor de doelgroep ‘Groeien’. Ook het inzetten van passende werk-leerroutes, zijinstroom trajecten in techniek, bouw en productie via de HCA en het ontwikkelpad kinderopvang vergroten de kansen op werk. Sectoren als groen, grijs en schoonmaak bieden veel baanmogelijkheden, waarbij we samenwerken met onze verbonden partijen het Groenbedrijf en Circulus. Daarnaast benutten we volop de kansen via SROI en de Prestatieladder Sociaal Ondernemen om werkgelegenheid te creëren. Voor jongeren met problemen op meerdere leefgebieden biedt het integrale jongerenloket regie en begeleiding richting onderwijs of werk.
Voor de klantgroep Faciliteren blijven we inzetten op maatschappelijke participatie. We volgen de uitvoering van de pilot Basisbaan en koppelen deze aan voorzieningen in de buurt en wijk. Voor de klantgroep Zorgen ligt in 2026 de focus op persoonlijk contact met cliënten, het voorkomen van overerving van armoede (in samenwerking met de programma’s Jeugd en Onderwijs), en het stimuleren van meedoen. Tegelijk blijven we controleren of mensen rechtmatig gebruikmaken van de uitkering. 
In 2025 is de uitstroomdoelstelling van KonnecteD bijgesteld naar 300, omdat in 2024 een uitstroom richting werk, school en zelfstandigheid is gerealiseerd van 277. Ook voor 2026 is de doelstelling om 300 inwoners uit de bijstandsuitkering te laten stromen. Uiteraard blijven wij ons ook inzetten op de preventie van instroom, bijvoorbeeld door herplaatsingen van de ‘loonkostensubsidie doelgroep’.
We geven in 2026 ook uitvoering aan de verbetermaatregelen BUIG 2023. Hierbij ligt de focus ligt op het intensiveren van de samenwerking tussen de gemeente Deventer en KonnecteD met betrekking tot de overgang tussen de klantgroepen faciliteren en groeien en vice versa, het voorkomen van her-instroom, het ontwikkelen van een basisbaan en het verkennen van nieuwe mogelijkheden voor de statushouders onder de oude wet inburgering.  

KonnecteD

Begin 2025 heeft KonnecteD een strategische koers aan de colleges van Olst-Wijhe en Deventer gepresenteerd. Doel hierbij is om de werkgelegenheid voor kwetsbare doelgroepen (Wsw, nieuw beschut, Participatiewet) beter te faciliteren. De aanbevelingen vanuit het rapport “Nieuwe wegen naar werk” (2024, RadarAdvies) zijn door beide gemeenten overgenomen en vormden hierbij het vertrekpunt. De organisatie heeft op dit moment meer stabiliteit dan voorheen en een breed gedragen koers, maar verdere concretisering is nodig om de transformatie te laten slagen. 
Het college wil de uitvoering voortzetten in een gezamenlijk project, met nadruk op doorontwikkeling en plaatsing op de arbeidsmarkt. De projectopdracht wordt momenteel nader uitgewerkt. Het landelijke impulsbudget wordt ingezet om een strategisch plan op te stellen (looptijd 1,5-2 jaar). 

Inzet op geldzorgen en ondersteuning (IOG)

De ambitie is dat alle inwoners van Deventer (van jong tot oud) kunnen rondkomen en meedoen in de samenleving. Dit zonder dat zij stress ervaren van geldzorgen en (problematische) schulden. Wij bieden ondersteuning en indien nodig inkomensondersteunende regelingen. We proberen schulden te voorkomen of in een zo vroeg mogelijk stadium op te lossen of beheersbaar te maken. Ook zetten we ons in om de overerving van armoede tegen te gaan. We zorgen voor duurzame oplossingen en beseffen dat we hierbij ook de organisaties in de stad heel hard nodig hebben. 
In het beleidskader Inzet op Ondersteuning en Geldzorgen (IOG) zijn op basis van de ambitie een viertal speerpunten geformuleerd: 
1. We zetten ons in om inwoners proactief en zo vroeg mogelijk te bereiken. 
2. Regelingen en ondersteuning zijn vindbaar en toegankelijk. 
3. De regelingen en ondersteuning zijn passend bij de vraag van de inwoner. 
4. We hebben oog voor de persoonlijke situatie van de inwoner. 
Bij de aanvraag van een uitkering hebben we aandacht voor de persoonlijke situatie, waaronder mogelijke schulden, intensiveren de samenwerking in de keten en zetten weer in op gerichte communicatie (bv. rondom life events).  Dit draagt allemaal bij aan het voorkomen of verergeren van geldproblemen door er zo vroeg mogelijk bij te zijn. In 2026 wordt verder uitvoering gegeven aan het uitvoeringsplan Preventie en vroegsignalering.  
Stress-sensitieve dienstverlening vormt de basis van het armoede- en schuldenbeleid (IOG), het Participatiewetbeleid (IOM) en de bredere ondersteuning binnen het sociaal domein. Tijdens de implementatie van IOG bleek dat deze basis extra aandacht vraagt. Daarom zijn voor 2024 en 2025 aanvullende middelen beschikbaar gesteld. Het uitgangspunt hiervoor is het plan van aanpak Werken volgens de Bedoeling. Daarin staat het centraal stellen van de inwoner en het aansluiten bij diens vraag centraal — zowel binnen IOG als IOM. We streven naar vroegtijdig contact, passen maatwerk toe binnen de grenzen van wet- en regelgeving, en werken vanuit vertrouwen en betrouwbaarheid. De drempel tot gemeentelijke ondersteuning houden we zo laag mogelijk. De verdere uitwerking van het plan is momenteel in volle gang. 
De samenwerking tussen de voedsel-, speelgoed- en kledingbank wordt in 2026 voortgezet en waar mogelijk versterkt. Daarnaast geven we vorm aan besteedbaar inkomen door bepaalde minimaregelingen toegankelijk te maken voor inwoners in een schuldregeling – ongeacht hun inkomen. Ook maatregelen zoals het verkorten van de referteperiode bij de IIT, het verhogen van de vermogensgrens bij bijzondere bijstand, het verstrekken van duurzame leenbijstand om niet, en aanpassingen rond bewindvoering zorgen voor meer financiële ruimte voor kwetsbare groepen. Tot slot versterken we de samenwerking met energiecoaches om huishoudens met hoge energielasten te helpen deze te verlagen. 
Tot slot heeft de gemeente Deventer samen met bewindvoerders een convenant opgesteld om de kwaliteit van de samenwerking voor kwetsbare inwoners te verbeteren. Dit convenant treedt in 2025 in werking.  
Inwoners met schulden kunnen zich bij de gemeente melden voor ondersteuning. We proberen de schulden op te lossen of beheersbaar te maken en beheren het inkomen van de inwoners die daar zelf niet toe in staat zijn. In de afgelopen jaren is de ondersteuning bij schulden effectiever en laagdrempeliger geworden. Desondanks zien we dat het aantal inwoners met problematische schulden niet daalt en inwoners pas laat hulp zoeken.  
Het Nationaal Programma Aanpak Schulden (NPAS) van het Rijk richt zich op het voorkomen van (kinder)armoede, het beperken van de gevolgen ervan en het versterken van perspectief voor mensen in armoede. Bij schulden ligt de focus op drie verbeterpunten: kleine schulden moeten klein blijven, mensen moeten overzicht houden, en er moet snelle, goede hulp beschikbaar zijn. Wij sluiten hier zo goed mogelijk op aan. Naast het oplossen van schulden bieden we passende begeleiding en nazorg, gericht op het duurzaam versterken van de financiële veerkracht van inwoners. Stress-sensitieve dienstverlening blijft daarbij een belangrijke pijler in Deventer. 

Arbeidsmarkt: Human Capital Agenda (HCA)

In 2022 hebben wij gezamenlijk de Human Capital agenda opgesteld en in 2026 voeren wij deze verder uit. Samen met het bedrijfsleven en het onderwijs zetten we ons in voor een goed functionerende arbeidsmarkt, opdat ieder talent mee kan doen, bedrijven kunnen bloeien en er een betere match tussen vraag en aanbod ontstaat. Deze lokaal georiënteerde HCA geeft de ambitie voor Deventer weer inclusief een meerjaren- uitvoeringsprogramma. Wij zetten hierbij in op 5 sectoren: ICT, Techniek & Productie, Transport & Logistiek, Kind & Educatie en Zorg & Welzijn. We gaan net zo lang door tot onderwijs en werk nog beter op elkaar aansluiten. Daarnaast creëren we een herkenbaar centrum voor werk en (een leven lang) ontwikkelen. Zodat elke inwoner en ondernemer weet: voor alles wat met mijn werk of het volgen van een opleiding te maken heeft, kan ik dáár terecht. Hiervoor wordt ook samenwerking gezocht met de arbeidsmarktregio en ingezet om de beweging naar een regionaal werkcentrum goed neer te zetten.

Regionaal werkcentrum (RWC)

Vanaf 2026 staat er in elke arbeidsmarktregio een werkcentrum waar werkenden, werkzoekenden en werkgevers terecht kunnen voor hulp en advies. In de arbeidsmarktregio Veluwe Stedendriehoek heeft het werkcentrum vier locaties, waaronder in Deventer. Het werkcentrum wordt ondergebracht bij het Deventer Ontwikkelkwartier (DOK). Het jaar 2025 is gebruikt als transitiejaar, waarna er in 2026 een solide basis staat van het werkcentrum. Het belangrijkste doel van de RWC’s is dat inwoners zich op één plek kunnen melden met al hun vragen over werk, leren en ontwikkelen. Voor de inwoner geldt dat er sprake is van een ‘no wrong door’ principe, want de ingang wordt voor iedereen hetzelfde. De verschillende lokketen blijven nog wel bestaan, maar de professional zorgt ervoor dat doorverwijzing plaatsvindt naar de juiste partij. Waardoor het voor de inwoner gemakkelijker wordt.

Zelfstandige ondernemers

Zelfstandig ondernemers worden ondersteund in het kader van het Bbz. Voor ondernemers die stoppen of tijdelijk ondersteuning nodig hebben bieden we een vangnet. Voor mensen die vanuit de uitkering willen starten met zelfstandig ondernemen bieden we (financiële) ondersteuning om hun uitkering aan te vullen of uit te stromen met inkomen uit de zelfstandige activiteiten. Speciale aandacht is er ook voor alle zzp-ers in zwaar weer. We zetten in op een proactieve en integrale dienstverlening aan zelfstandig ondernemers waar het (tijdelijk) tegenzit.  

De gemeente Deventer en Ondernemershuis werken vanuit hun expertise integraal samen om individuele ondersteuning aan de zelfstandig ondernemer aan te bieden. Dit vindt plaats binnen het project “Dienstverlening voor ondernemers in zwaar weer”. Daardoor is er niet alleen oog voor de inkomensondersteuning aan ondernemers, maar ook het verbeteren van de eigen onderneming en het oplossen van schuldenproblematiek.