Actuele beleidscontext
De centrale doelstelling van het programma Meedoen is dat iedereen in Deventer meetelt en naar vermogen mee kan doen. We werken vanuit een breed palet van beleidsdomeinen aan projecten en programma’s die bijdragen aan het welzijn van inwoners en de sociale samenhang in wijken en buurten versterken. Het is van toenemend belang de sociale samenhang in de gemeente te versterken, juist op het punt van welzijn en omzien naar elkaar. We richten ons daarbij, samen met onze partners, op het activeren van onze inwoners met adequate activiteiten en voorzieningen die voldoen aan de vraag vanuit de samenleving. Het doel is dat de inwoners meer regie krijgen over hun eigen leven en beter kunnen participeren in de samenleving. Zo kunnen we het hoofd bieden aan problemen als eenzaamheid, sociaal economische achterstanden en een toenemende zorgbehoefte. In 2024 is een uitvoeringsprogramma Meedoen tot stand gekomen waarbij de inspanningen op de verschillende beleidsdomeinen zijn gebundeld rondom 3 thema's die in 2025 en 2026 prioriteit zullen krijgen: Sociale basis versterken, inzet op positieve gezondheid, participatie en zelfredzaamheid bevorderen.
Sociale basis versterken
Deventer wil veranderingen realiseren op wijkniveau of buurtniveau, waarbij de specifieke behoeften van de inwoners centraal staan. Dit vanuit de gedachte dat de inwoners in een dorp als Schalkhaar andere wensen en behoeften hebben dan de bewoners van een typisch stadse wijk. Maatwerk per dorp, wijk of buurt is dus essentieel. We maken een omslag "van werken vanuit vaste structuren en vormen naar werken vanuit behoeften en acties van inwoners uit de buurt." Deze beweging richting maatwerk per wijk krijgt concreet gestalte langs een aantal sporen die elkaar aanvullen.
- Basis op orde. We werken naar een passend basis voorzieningenniveau per dorp, wijk of buurt, met voldoende plekken voor ontmoeting, activering en ontwikkeling voor alle inwoners. Inmiddels is het instrument "baseline maatschappelijke voorzieningen" ontwikkeld aan de hand waarvan inzichtelijk wordt hoeveel, waar en welke maatschappelijke voorzieningen inmiddels gerealiseerd zijn in Deventer en waar nog behoefte aan is, bijvoorbeeld ook in het kader van bevolkingsgroei, toename aantal woningen. Het instrument wordt in 2026 toegepast bij gebiedsontwikkelingen.
- Toekomstbestendige wijken. Gericht op een optimaal samenspel tussen professionals, vrijwilligers en inwoners. Met het project Toekomstbestendige wijken blijven we per wijk bouwen aan versterking van de sociale basisinfrastructuur. Dit doen we door een optimale verbinding tot stand te brengen tussen voorzieningen, professionals, vrijwilligers en inwoners. Inmiddels is het project in 4 wijken gestart. Streven is hier in 2026 2 wijken aan toe te voegen.
- Mobiliteit voor inwoners met beperkingen. Juist voor inwoners met beperkingen is het van groot belang dat ze zich door de gemeente kunnen bewegen om mensen te ontmoeten, voorzieningen te bereiken en mee te doen in de samenleving. De gemeente ondersteunt inwoners die door beperkingen minder mobiel zijn op verschillende manieren. Bijvoorbeeld door aangepast vervoer aan te bieden, of door (aangepaste) hulpmiddelen in bruikleen te geven zoals scootmobiels en driewielfietsen. In 2026 brengen we in een aantal gebieden de vervoersbehoeften van inwoners in beeld zodat we het aanbod daarop kunnen afstemmen (bijvoorbeeld door het toevoegen van mobiliteitshubs in gebieden waar dat van meerwaarde is).In het kader van publieke mobiliteit worden in 2026 verdere plannen ontwikkeld voor verdere samenwerking tussen doelgroepenvervoer (gemeente) en openbaar vervoer (provincie).
Voor de Algemene voorzieningen Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) zijn in het verleden veel kosten gedekt vanuit incidentele middelen. Veel van deze middelen zijn aflopend en daarnaast is de behoefte om in iedere wijk een buurtvoorziening te realiseren, dit is tot op heden nog niet het geval. We voorzien hierdoor in de toekomst dus structureel een tekort bij deze buurtvoorzieningen. Hoeveel dit precies bedraagt is tot op heden nog niet bekend en wordt onderzocht. De resultante hiervan wordt in de toekomst via de P&C cyclus gecommuniceerd.
Inzet op positieve gezondheid
Deventer wil de gezondheid van haar inwoners bevorderen en de gezondheidsverschillen verkleinen. Daarbij werken we vanuit de Deventer aanpak van ‘Ziekte en Zorg’ naar ‘Gezondheid en Gedrag’. Zo worden inwoners gestimuleerd om de regie te pakken op de eigen gezondheid. Waar mensen daartoe niet in staat zijn bieden we ondersteuning. Begin juli 2025 is het Aanvullend Zorg- en Welzijnsakkoord (AZWA) tot stand gekomen, waarin aanvullende afspraken zijn opgenomen om de zorgkwaliteit en de toegang tot de zorg verder te verbeteren. Onder aanvoering van de mandaathoudende gemeente (Deventer) dient per regio in 2026 een aanvullend plan bovenop het bestaande Regioplan gemaakt te worden. Dit plan wordt in samenspraak met de andere regiogemeenten, zorgaanbieders en zorgverzekeraar opgesteld. Met dit plan dient het ingroeipad rondom de implementatie van de basisfunctionaliteiten richting 2030 beschreven te worden. Ook zullen er middelen beschikbaar gesteld gaan worden voor zogenaamde doorbraakplannen die vooral de impact op de zorg (in vergelijking tot de eerdere transformatieplannen die de transformatie in de zorg moesten bewerkstelligen) en op het sociaal domein moeten gaan beschrijven. De 4 regiogemeenten brengen de financiële consequenties voor onze regio in kaart, alsmede welke inzet dit zowel regionaal als lokaal van ons vraagt. Naast het AZWA is ook het Hoofdlijnenakkoord Ouderen (HLO) tot stand gekomen, waarin gemeenten vooral een rol hebben bij het versterken van mantelzorg en respijtzorg. Binnen Salland United wordt ook in 2026 door de 4 regiogemeenten uitvoering gegeven aan de projecten binnen de diverse coalities worden opgepakt. Ook voor 2026 wordt – zoals dit ook voor 2025 heeft plaatsgevonden – een werkagenda opgesteld waarin taken en inzet van uren zijn beschreven voor de regio en per gemeente. Te denken valt aan de uitvoering van de werkpakketten binnen de coalities Gezond Leven, Ouder worden in een vergrijzende samenleving en Mentaal Welbevinden,
- Ouderen en gezondheid. Hoe actiever en gezonder ouderen leven en hoe groter hun sociale netwerk, hoe langer ze de regie over hun eigen leven kunnen houden. We proberen actief om vereenzaming tegen te gaan en de gemeente ‘dementievriendelijker ’te maken. We geven veel aandacht aan valpreventie.
- Gezonde leefstijl. Ongeveer een vijfde van alle ziektegevallen komt voort uit ongezond gedrag, overgewicht of een ongezonde omgeving. We stimuleren inwoners om zoveel mogelijk gezonde keuzes te maken, zoals stoppen met roken en meer bewegen.
- Sport. We voeren het beleidskader ‘Samen sporten maakt sterk 2021-2030’ uit waarbij we het georganiseerd sporten bij verenigingen versterken. De inzet van sportparkmanagers en clubkadercoaches is begin 2025 geëvalueerd en na positieve reacties wordt de inzet vanaf sportseizoen 2025/2026 gecontinueerd met ook de mogelijkheid voor specifieke projectondersteuning. In 2026 openen we de nieuwe sporthal Marke Zuid en wordt de nieuwe sporthal Bathmen gebouwd. Ook bereiden we de renovatie van sportcomplex De Scheg voor en leggen we een schetsontwerp van de renovatie voor aan de gemeenteraad.
- In 2026 voeren een haalbaarheidsonderzoek uit naar een toekomstbestendig sportpark op de Rielerenk en doen en doen een locatiestudie voor de sporthal in Schalkhaar.
- Daarnaast voeren we sportstimuleringsprojecten uit volgens het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) waar het lokaal sportakkoord en de regeling van combinatiefuncties onder vallen.
- Verbetering van de mentale gezondheid. Veel inwoners kampen met zorgen, stress en depressieve gevoelens. Verschillende projecten richten zich op het verhogen van hun mentale weerbaarheid.
- Gezonde leefomgeving. Vanuit ons gezondheidsbeleid wordt de nieuwe omgevingswet aangegrepen om meer vorm en inhoud te geven aan de gezonde leefomgeving. In afstemming met de programma’s milieu en duurzaamheid, ruimtelijke ordening, leefomgeving en veiligheid werken we aan een Omgevingsprogramma gezonde leefomgeving.
Participatie en zelfredzaamheid bevorderen
In dit thema komen diverse actielijnen van de gemeente Deventer samen, waaronder het nieuwe beleidskader Diversiteit en Inclusie, het actieplan gericht op mensen met psychische kwetsbaarheid (Beschermd wonen & Maatschappelijke opvang), het programma vluchtelingen en het Wmo beleidsplan 2025-2028.
- Voor de sociale samenhang in Deventer is het cruciaal dat alle inwoners zich thuis voelen in de gemeente, dat zij kunnen participeren in de samenleving en daaraan naar vermogen een bijdrage kunnen leveren.We kunnen niet accepteren dat individuen of groepen inwoners worden uitgesloten op basis van afkomst, gender, handicap, religie, seksuele geaardheid of psychische kwetsbaarheid en daardoor niet de bijdrage kunnen leveren die ze willen.We onderzoeken de mogelijkheden om actieve participatie en zelfredzaamheid van inwoners te stimuleren op een zodanige wijze dat de druk op professionele zorgverleners wordt beperkt. In het kader van de Wmo werken we aan vernieuwende sociale projecten, waarbij soms ook nieuwe technologie wordt ingezet.
- Medio 2025 werd duidelijk dat, als gevolg van het failissement van GroupCard, pashouders hun tegoeden niet meer kunnen besteden. We werken aan een plan van aanpak. We werken samen met Deventer Doet en Carinova een plan uit zodat de waardering voor vrijwilligers en mantelzorgers vanaf 2026 geborgd is.
- In het kader van inclusie en diversiteit is de Pride week inmiddels een vaste waarde in Deventer. Ook wordt in 2026 het inclusiepact verder vorm gegeven. In dat kader worden organisaties benaderd over hoe het thema diversiteit binnen de eigen organisatie onder de aandacht te brengen en daarin de samenwerking te zoeken met partnerorganisaties. Vanuit het inclusiepact zal het activiteitenaanbod richting bedrijven, scholen en sportverenigingen uitgebreid worden. Streven is in 2026 een impactmeting te doen.Bij de realisatie van de permanente uiting van inclusie is inmiddels een zorgvuldig proces in gang gezet dat begeleid wordt door Kunstenlab. Er zijn meerdere sessies geweest met partners die zich bezig houden met diversiteit & inclusie. er is een bezoek gebracht aan mogelijke locaties en er zijn kunstenaars geselecteerd. Momenteel zitten we in de fase dat drie kunstenaars zijn geselecteerd om een schetsontwerp te maken. Zodra deze gereed zijn zal er een keuze worden gemaakt voor één kunstenaar die een definitief ontwerp zal maken. Vervolgens zal het kunstwerk worden gerealiseerd.
- Waar het gaat om het thema vluchtelingen blijft ook in 2026 de behoefte aan opvanglocaties groot. We zullen zowel lokaal als gezamenlijk met de andere gemeenten binnen de Veiligheidsregio IJsselland uitvoering geven aan de landelijk opgave(n) rondom vluchtelingen. Hierbij gaat het om: (Nood)opvang, inclusief toegang tot onderwijs, zorg, werk en inkomen voor Oekraïense vluchtelingen; (Nood)opvang voor asielzoekers. We zetten de opvang van AMV’ers met status voort en we zoeken met het COA een locatie voor de opvang van AMV’ers zonder status. Als gemeente vinden we het belangrijk om op humane wijze vluchtelingen op te vangen en te huisvesten in Deventer. De wijze waarop we besluiten nemen over kwesties met een grote maatschappelijke impact, zoals bovengenoemde opvanglocaties, is vaak ad-hoc. We willen dit graag veranderen door krachten te gaan bundelen en veel meer gericht en in samenhang te werk te gaan. Een integrale Visie op Vluchtelingen: Deventer, een veilige haven die de Raad in 2025 heeft vastgesteld, zal meer richting geven bij het nemen van belangrijke beslissingen. Als vervolg op de visie zal in 2026 een uitvoeringsprogramma worden gemaakt.
Beschermd Wonen/Maatschappelijke opvang, regionaal
Binnen het regionaal samenwerkingsverband beschermd wonen en maatschappelijke opvang werken de gemeenten Deventer, Lochem, Olst-Wijhe, Raalte en Zutphen samen onder aanvoering van de centrumgemeente Deventer. De inzet daarbij is gericht op die inwoners die niet (meer) op eigen kracht voldoende zelfredzaam zijn als gevolg van dakloosheid en/of psychische of psychosociale problematiek (al dan niet in combinatie met licht-verstandelijke beperkingen). De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015) vormt hierbij het wettelijke kader. Met het geheel van deze activiteiten dragen wij bij aan het maatschappelijk herstel van de betreffende inwoners, maar ook aan de veiligheid en stabiliteit van de betreffende inwoners, de naaste sociale omgeving en de samenleving als geheel.
Vanaf 2024 voeren wij via 5 actielijnen de geactualiseerde regiovisie beschermd wonen en maatschappelijke opvang 2024-2026 regio Midden-IJssel ‘Kracht in kwetsbaarheid’ uit. Zo is in 2025 verder ingezet op het voorkómen en tegengaan van dakloosheid (met specifieke aandacht voor jongvolwassenen). Daarnaast is er aandacht voor de beweging van beschermd wonen naar een beschermd thuis, wat mede moet bijdragen aan het terugdringen van de wachtlijst beschermd wonen. Hiermee wordt bijgedragen aan de continuïteit, kwaliteit én vernieuwing van beschermd wonen en maatschappelijke opvang. Er wordt voortvarend gewerkt aan de uitvoering van de regionale acties vanuit de vastgestelde regiovisie 2024 t/m 2026 en het lokaal actieplan. Helaas moeten we concluderen dat de wachtduur nog steeds niet afneemt en zelfs oploopt. Het behalen van het doel binnen de betreffende periode wordt daarmee onzeker. Daarnaast is recent een aantal interventies ingezet (zoals de start van de pilots intensieve ambulante begeleiding/beschermd thuis) waarvan het effect op de afname van de wachtduur verwacht wordt. We zullen dit actief blijven monitoren en zo nodig in overleg met alle regiogemeenten de huidige en nieuwe interventies heroverwegen om een trendbreuk in de stijgende wachtduur te realiseren.
We volgen in de breedte van de regiovisie ‘Kracht in kwetsbaarheid’ de voortgang van de actielijnen. In 2026 zal de teldag plaatsvinden voor de Ethos telling (als regio Midden-IJssel doen we mee met de ronde die loopt van oktober 2025 – oktober 2026). Het doel van de Ethos telling is om een helder beeld te krijgen van het aantal en de kenmerken van dak- en thuisloze mensen in de regio, met speciale aandacht voor groepen die vaak over het hoofd worden gezien. Voor beschermd wonen werken we in 2026 aan de uitwerking van het herontwerp inclusief aangepaste productbeschrijvingen en bijbehorende reële tarieven. In de tweede helft van 2025 en in 2026 voeren we de pilot Onder de Pannen in Deventer uit. Dit is één van de onderdelen van het lokale uitvoeringsplan BW/MO. Andere onderdelen zullen eveneens in 2026 verder worden uitgewerkt. De ontwikkeling van de woonzorgvoorziening op de Brink wordt verder opgepakt, dit is een meerjarig project.
Opvang, Huisvesting en Inburgering
Deventer is en blijft een gastvrije Hanzestad waar iedereen zich thuis voelt, mee kan doen en zichzelf kan zijn. Dit geldt ook voor vluchtelingen. We nemen hierin onze verantwoordelijkheid en vinden het belangrijk om op humane wijze vluchtelingen op te vangen en bescherming te bieden. Nieuwkomers zijn medebewoners die Deventer kunnen verrijken. De gemeente Deventer wil een veilige haven zijn. We bieden bescherming en perspectief en zien vluchtelingen als kans en verrijking van onze samenleving, ongeacht de uitdagingen die er ook zijn. De Deventer traditie van ‘noaberschap’ is een ‘verbindende kracht’, die we behouden en versterken.
Deventer stelt de humane opvang centraal en voldoet op z'n minst aan de taakstelling voor statushouders, de spreidingswet voor asielzoekers en de inspanningsverplichting voor Oekraïense ontheemden. Omdat de verwachting is, dat de huidige situatie nog wel enige tijd aanhoudt, blijft de gemeente zoeken naar structurele, toekomstbestendige opvanglocaties waarbij ook rekening wordt gehouden met draagvlak en draagkracht in de wijken en dorpen.
Wij hebben een grote opgave om nieuwkomers met een verblijfsstatus een goede start te geven in onze gemeente. Dat begint bij het vinden van woningen (taakstelling huisvesting statushouders). De verwachting is dat de taakstelling voor de huisvesting en de instroom van nieuwe inburgeraars voor 2026 iets lager is dan het voorgaande jaar. Echter met de opgelopen achterstand vraagt dat ook in 2026 extra inspanning van gemeente en woningcorporaties. Tegelijkertijd zijn er ook kansen, gezien de grote vraag naar werknemers bij Deventer bedrijven en organisaties. Nieuwkomers vormen een nieuw arbeidspotentieel, waarbij werk hun inburgering kan versnellen. Daarom blijven we ons ook inzetten om hen een goede kans op onze arbeidsmarkt te bieden. We koppelen nieuwkomers zo vroeg mogelijk aan opleiding en werk, in samenwerking met ons netwerk van organisaties en werkgevers. Sinds 1 januari 2022 voeren wij regie over de inburgering van nieuwe statushouders. In 2024 heeft de gemeenteraad het beleidskader Inburgering aangenomen.
De inspanningen zijn erop gericht dat inburgeringsplichtigen:
- zich thuis voelen in Deventer, de inburgeraar wordt welkom geheten en weet zich gezien;
- zo snel mogelijk starten met een activiteit gericht op kennismaking met en deelname aan de samenleving;
- zo snel mogelijk de Nederlandse taal leren op het voor hen hoogst haalbare niveau;
- volwaardig aan de Nederlandse samenleving gaan deelnemen, bij voorkeur door middel van betaald werk.
Deventer wil een gemeente zijn waar iedereen zich thuis voelt, mee kan doen en zichzelf kan zijn. Een hoge ambitie op inburgering draagt hieraan bij. Omdat de inburgeraar zich dan sneller thuis voelt en mee kan doen, maar ook omdat we inzetten op ontmoeting met andere Deventenaren en elkaar kennen en begrip hebben voor elkaar.
Daarvoor investeert de gemeente Deventer in:
- een Brede Startklas voor een snelle start, gericht op een welkom ontvangst, op ontmoeting en op elkaar en de Stad en dorpen te leren kennen;
- het creëren van een sociaal netwerk voor de inburgeraar, zo nabij als mogelijk (in de buurt/wijk).
Dit alles leidt tot snellere en duurzame (financiële) zelfredzaamheid van inburgeraars waardoor minder mensen langere tijd uitkeringsafhankelijk blijven. Wij verwachten dat dit tot een kostenbesparing leidt op de lange termijn. Bovendien kan de gemeente met betere inburgering het potentieel en talent dat naar onze stad komt nog meer ten goede laten komen van de Deventer gemeenschap.